عوامل تاثیرگذار بر کیفیت برنج ایرانی کدامند؟

برنج یکی از ارزشمندترین غلات و پر کشت‌ترین محصول پس از گندم است. این محصول قوت غالب و جز جدانشدنی سفره‌های ایرانی است. محل کشت و شرایط آبیاری از عوامل موثر بر کیفیت انواع برنج ایرانی است که اگر به‌درستی انتخاب شوند، محصولی بی‌نظیر برداشت خواهد شد. برنج در شمال کشور یعنی در گیلان و مازندران و در جنوب در خوزستان بیشتر کشت می‌شود که هر کدام عطروطعم مختلفی دارند و انتخاب بهترین برنج ایرانی از میان آن‌ها به نوع مصرف و ذائقه مصرف‌کننده بستگی دارد.

برنج به‌صورت مستقیم وارد بازار می‌شود؛ پس برای تشخیص کیفیت برنج ایرانی از معیارهای سنجشی چون قد برنج، عطر و بو و میزان چسبندگی آن استفاده می‌شود. وب‌سایت مشهدبرنج مطمئن‌ترین راه برای خرید برنج مرغوب و سایر محصولات باکیفیت ایرانی است که در ادامه به شناخت بیشتر برنج پرداخته شده است.

بهترین برنج ایرانی

ویژگی ظاهری دانه‌های برنج نشان‌دهنده کیفیت و مرغوبیت آن هستند و یکی از راه‌های خرید درست برنج توجه به همین خصوصیات است. این ویژگی‌های کیفی دانه برنج در چهار دسته فیزیکی، شیمیایی، چشایی و ارزش غذایی تقسیم‌بندی می‌شوند. مهم‌ترین ویژگی‌هایی که نشان‌دهنده کیفیت برنج ایرانی است در زیر آمده است:

• ظاهر بلوری دانه‌های برنج
• یکدست و هم اندازه بودن دانه‌ها
• خشک‌بودن و شکسته‌نشدن دانه‌ها
• استخوانی بودن رنگ‌دانه‌های برنج
• عطر و بوی خوب برنج ایرانی

بهترین برنج ایرانی متعلق به ناحیه و شهر خاصی نیست؛ چرا که کیفیت برنج ایرانی کشت‌شده در کشور بالا بوده و انتخاب به سلیقه مصرف‌کننده بستگی دارد؛ هر چند برنج شمال به‌خاطر شرایط اقلیمی و سابقه کشت طولانی‌مدت کشاورزان آن منطقه در صدر قرار دارند. بر اساس ویژگی‌ها و خصوصیات ذکر شده برای محبوب‌ترین و پرطرف‌دارترین برنج‌های ایرانی به موارد زیر اشاره شده است.

• برنج طارم: پرفروش‌ترین برنج ایرانی برنج طارم است که خوش‌عطر و خوش‌پخت بوده و رنگ و لعاب خوبی دارد. بیشترین میزان برنج تولیدی در شمال کشور برنج طارم است که در بین انواع این برنج محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین آن‌ها برنج طارم هاشمی است.
• برنج صدری: این برنج در شمال کشور کشت می‌شود و طعم و عطر بی‌نظیری دارد. برنج صدری هاشمی و علی کاظمی که در دسته‌بندی برنج صدری قرار می‌گیرند پرفروش‌ترین برنج از این دسته هستند.

برنج‌های گرده و پر محصول نیز در بازار موجود هستند که عطروطعم خوبی دارند و  برای مصرف روزانه گزینه مناسبی هستند.

سنجش کیفیت برنج ایرانی

وجود برنج در انواع مختلف و حضور دلالان در این کار منجر به سلب اعتماد خریداران شده است. برای سنجش کیفیت برنج ایرانی مهم‌ترین ویژگی ظاهر آن است و بعد پخت آن. معیارهای سنجش برنج ایرانی عبارت‌اند از:

• طول برنج: هر چند انواع برنج دانه بلند ایرانی در بازار وجود دارند؛ ولی برنج‌های خارجی و معمولاً برنج‌های هندی، نسبت به برنج‌های ایرانی، قد بیشتری بعد از پخت می‌کشند.
• چسبندگی: میزان چسبندگی در اندازه‌ها و رنگ‌های مختلف وجود دارند و بعضی از برنج‌هایی که چسبیده هستند عطری‌اند. برنج‌های چسبیده برخلاف انواع برنج‌ها پیش از پخت به رنگ مات است. مقدار گلوتن موجود در این برنج‌ها کم و برای افرادی که سیاتیک دارند، گزینه مناسبی است.
• عطر برنج: یکی از راه‌های تشخیص برنج اصلی از تقلبی و همچنین خوب، عطر آن است. در هنگام خرید می‌توان مقداری برنج در دست ریخته و بعد باز کردن مشت عطر بو به مشام می‌رسد. در هنگام پخت نیز باید عطر کل فضای خانه را بگیرد.
• ته‌نشین شدن برنج کف ظرف: یکی از معیارهای کیفیت برنج ایرانی سنگین بودن دانه آن است. اگر دانه‌های برنج به کف ظرف رفته و ته‌نشین شوند برنج اصل است.
• مقاوم نبودن در برابر نور خورشید: برنج باکیفیت اگر چند روز در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد حالت اولیه خود را ازدست‌داده و تخریب بافت و کپک‌زدن برنج را در پی خواهد داشت.
• نگهداری سخت‌تر: برای برنج ایرانی از مواد نگهدارنده استفاده نمی‌شود؛ اگر در شرایط نامساعد قرار گیرد احتمال پشه زدن و شپشک خیلی زیاد است.
• قیمت بالا: یکی دیگر از معیارهای کیفیت برنج ایرانی قیمت بالای آن نسبت به برنج‌های خارجی است.
• خشک‌بودن و کپک‌زدن: رطوبت کمتر برنج باعث می‌شود دانه‌های آن بیشتر قد بکشند. دانه برنجی که با دندان به‌راحتی شکسته نشود برنجی مرغوب است. برنج اصل اگر چند روز در آب و دمای محیط باشد کپک می‌زند.

عوامل موثر بر کیفیت انواع برنج ایرانی

برنج در ایران دو بار کاشت می‌شود و برداشت محصول در فصل اردیبهشت و آبان انجام می‌شود. چین دوم برنج به دلیل زمان طولانی کاشت و آبیاری با آب باران پاییزی عطروطعم بیشتری دارد. در کنار شرایط آب‌وهوایی عوامل دیگری نیز در کیفیت برنج ایرانی مؤثر هستند که اصلی‌ترین آن‌ها در ادامه توضیح داده شده است.

1. بذر؛ عامل موثر بر کیفیت انواع برنج ایرانی

تهیه بذر یا همان شالی مرغوب و درجه یک اولین اقدام برای کاشت است. این مرحله بسیار حساس است هرچه کاشت شود همان برداشت می‌شود. هرچه بذر کیفیت بیشتری داتشه باشد محصول مرغوب‌تری نیز برداشت می‌شود. بذر باید سورت باشد؛ یعنی یک‌دست و بدون خرابی و ضایعات. از موارد مهم دیگر در کیفیت برنج ایرانی ترکیب نبودن یا قاتى نبودن بذر است. همه دانه‌ها باید از یک نوع برنج باشند و با نوع دیگری مخلوط نشده باشند. علاوه بر این شالی‌های پوچ و تو خالی باید از شالی‌های سالم جدا شوند.

2. آب و هوا

برنج جز محصولاتی است که شدیداً به نور خورشید نیاز دارد و بهترین شرایط آب‌وهوایی برای آن یک‌هوای کاملاً آفتابی و به ‌دور از بادوباران است. سیاه‌شدن و شکسته‌شدن دانه‌های برنج در نتیجه بادوباران مخصوصاً در زمان برداشت حاصل می‌شوند. شرایط آب‌وهوایی بد قابل‌پیش‌بینی نیست و اگر حتی 20 روز قبل برداشت باشد محصولی بی کیفیت برداشت می‌شود و اگر ساقه‌های برنج در اثر باد شکسته شود حجم و مقدار برداشت محصول خیلی کم می‌شود.

3. کیفیت برنج ایرانی با انتخاب زمین مناسب

عامل دیگری که در کیفیت برنج ایرانی تاثیر به‌سزایی دارد زمین است. برای کاشت برنج معمولاً زمین یک‌بار در فصل اسفند شخم زده می‌شود و دو بار قبل از کاشت محصول. زمین مناسب برای کاشت محلی است که کاملاً هموار باشد و آب را به‌صورت یکنواخت در تمام نقاط پخش کند و کاملاً آفتاب‌گیر باشد؛ یعنی در هیچ ساعتی از روز سایه بر روی محصول نباشد، سایه برنج را پوچ و بی‌کیفیت می‌کند.

در یک زمین مشخص برای چند سال پیاپی نباید یک نوع برنج کشت شود؛ چرا که هر کدام از انواع برنج تاثیر متفاوتی بر روی زمین می‌گذارند. سم‌پاشی کردن زمین قبل از کاشت برنج از اقدامات مؤثری است که از رویش علف‌های هرز جلوگیری می‌کند.

4. کیفیت برنج ایرانی؛ آب رسانی صحیح

کم‌آبی باعث رویش فراوان علف‌های هرز، ضعیف‌شدن برنج و حتی سوختن برنج می‌شود. بعد از کاشت برنج 15 تا 20 روز آب باید در زیر بوته‌ها وجود داشته باشد. بعد از دو هفته آبیاری به شکل متناوب مجاز است؛ یعنی آبیاری برای یک یا دو روز تا جایی که زمین ترک مویی بردارد. آبیاری متناوب برای خروج گازها الزامی است و تا زمان گل‌دهی بوته‌ها ادامه پیدا می‌کند. البته 20 روز قبل از برداشت کاملاً قطع می‌شود.

5. ابزار آلات استفاده شده در کاشت و برداشت برنج

دستگاه‌هایی که در مرحله کاشت و برداشت استفاده می‌شوند در کیفیت برنج ایرانی مؤثر است. برای کاشت و برداشت می‌توان به روش سنتی  و روش مکانیزه اقدام کرد. روش سنتی با استفاده از نیروی انسانی و با کمک دست بوده و در روش مکانیزه با استفاده از دستگاه کاشت و برداشت صورت می‌گیرد.

بهتر است دستگاه نشا مستهلک و قدیمی نباشد و مسئول هدایت آن کاملاً مسلط و آگاه با تنظیمات باشد. در مرحله برداشت نیز از دستگاه دروگر و انواع کمباین‌ها استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها باید کاملاً سالم و بی‌نقص باشند تا به خوشه‌های برنج و دانه‌های برنج نشکنند و قسمت خرمن‌کوب دستگاه کمباین بتواند تمامی دانه‌های برنج را از خوشه جداسازی کند.

6. کارخانه‌ های شالیکوبی

تبدیل‌ شالی به برنج سفید چند مرحله دارد. در کارخانه‌های شالی‌کوبی باید تمام مراحل تبدیل بادقت، به‌صورت کامل و بدون عجله انجام شود؛ اگر هر کدام از مراحل تبدیل شالی به برنج سفید ناتمام باقی بماند و یا با بی‌دقتی انجام شود محصولی باکیفیت پایین حاصل می‌شود.

جمع‌بندی

برنج محصولی پرطرف‌دار و محبوب در کشور ایران است که در قسمت شمال کشور و بخش‌هایی از استان خوزستان کاشت می‌شود. انتخاب بهترین برنج ایرانی سخت است چرا که سلیقه‌ها و ذائقه‌ها متفاوت است. کشت محصول در زمینی هموار و آفتاب‌گیر، آبیاری به‌موقع، انتخاب بذر سالم برای کاشت و انجام اصولی برداشت از عوامل موثر بر کیفیت انواع برنج ایرانی است.

برنج مرغوب عطروطعم بی‌نظیری دارد و معمولاً گران‌تر است. برای تشخیص کیفیت برنج ایرانی در هنگام خرید باید به ویژگی‌های ظاهری برنج مانند رنگ‌دانه‌ها، شفافیت و بلوری بودن، اندازه و شکنندگی برنج دقت شود. وب‌سایت مشهد برنج فروشگاهی معتبر برای خرید برنج ایرانی مرغوب و باکیفیت است.