سرانه مصرف برنج در ایران چقدر است
نویسنده: مشهد برنج 
برنج محصولی است که آن را بهصورت یکساله میکارند و هرسال پس از برداشت آن، باید دوباره کشت شود. کشت برنج حتی قبل از تاریخ میلاد نیز در کشاورزی وجود داشته است و یکی از کشورهایی که از گذشته تاکنون مشغول به کشت برنج بوده، ایران است. در ادامه آماری از سرانه مصرف برنج در ایران را گزارش خواهیم کرد.
برنج ایرانی از محصولاتی است که باید هرساله کاشته شود. اول ماه فروردین تا پایان آن، زمان مناسبی برای کاشت برنج است. از معروفترین برنجهای ایرانی برنج طارم، برنج هاشمی، برنج شیرودی، برنج فجر، برنج صدر، برنج امراللهی، برنج بینام و … هستند. طبق گزارشها به طور میانگین حدود 40 درصد مردم جهان و حدود 80 درصد از مردم ایران بهصورت روزانه از برنج استفاده میکنند.
سرانه مصرف برنج در هر استان کشور
برنج از جمله محصولاتی است که پس از گندم بیشترین سطح زیر کشت اراضی را به خود اختصاص داده است. گیلان با 220 هزار هکتار و مازندران با 214 هزار هکتار، گلستان با 100 هزار هکتار و خوزستان با 180 هزار هکتار اراضی کشت برنج، عمدهترین تولیدکنندگان برنج کشور هستند. در 15 استان دیگر، مجموعاً 90 هزار هکتار زمین مختص کشت برنج داریم.
از مجموع برنجهای تولیدی در امسال، حدود 32 درصد مربوط به استان مازندران، 26 درصد گیلان، 18 درصد خوزستان، 15 درصد گلستان و 8 درصد مربوط به سایر استانهای کشور بوده است. مجموعاً حدود 77 درصد مربوط به استانهای شمالی یعنی مازندران، گیلان و گلستان است.
سرانه مصرف برنج در ایران
میزان مصرف برنج در کشور تقریباً برابر با 2/3 میلیون تن است که طبق گزارشها حدود 2/2 میلیون تن برنج ایرانی و 1 میلیون تن برنج خارجی وارداتی است. سرانه مصرف برنج در ایران بهازای هر فرد، بالغ بر 4/30 کیلوگرم گزارش شده است. مقدار تولید برنج در ایران حدود 2/2 میلیون تن است که از این مقدار حدود 70 درصد آن سهم سه استان شمالی مازندران، گیلان و رشت است.
بهطورکلی، جمعیت مردم ایران حدود 80 میلیون نفر است که بسیاری از این افراد مانند نوزادان، افراد دیابتی، افراد سالخورده و … قادر به مصرف برنج نیستند؛ بنابراین، به طور میانگین حدود 50 میلیون ایرانی و یا تعداد بیشتری میتوانند در طول سال برنج مصرف کنند. اگر روزانه برای هر فرد ایرانی تقریباً حدود 100 گرم برنج در نظر بگیریم در نهایت سرانه مصرف برنج هر ایرانی در طول یک سال برابر با ۴۰ کیلوگرم برنج ایرانی و یا خارجی( خواهد بود که میزان آن از استاندارد جهانی بیشتر است.
برای مطالعه مقاله «خواص برنج برای جلوگیری از سرطان» کلیک کنید.
حال اگر بخواهیم به طور جزئی به محاسبه سرانه مصرف برنج در ایران بپردازیم، باید ببینیم در کجاها برنج (ایرانی یا خارجی) مصرف میشود. علاوه بر مصرف خانگی برنج در دانشگاهها، رستورانها، هتلها، مدرسههای شبانهروزی، ارگانهای دولتی، شرکتهای خصوصی و کارخانهها و آشپزخانههای مرکزی مورداستفاده قرار میگیرد.
همانطور که اشاره شد، هر شخص ایرانی روزانه حدود 100 گرم برنج مصرف میکند که جمعاً در طول یک سال حدود 40 کیلوگرم میشود. برای هر شخص در نهایت میزان مصرف برنج در بخش مصارف خانگی، چیزی حدود 2 میلیون تن برنج، برآورد شده است.
آن بخش از مصارف دیگر، یعنی مکانهایی مانند دانشگاهها و… حدود 1.2 میلیون تن در سال برنج مصرف میکنند که مجموعاً سرانه مصرف برنج در ایران در طی یک سال حدود 3.2 میلیون تن (ایرانی و خارجی) خواهد بود.
میزان تولید برنج، سالیانه چیزی حدود 2/2 میلیون تن است. اما میزان مصرف سرانه کل برنج حدود 2/3 میلیون تن است. اگر میزان تولید در ایران ثابت باشد، ما سالیانه باید حدود 1 میلیون تن برنج خارجی وارد کنیم. البته اگر این مقدار مصرف برنج در ایران مطابق با استاندارد جهانی شود دیگر نیاز به واردکردن برنج خارجی نداریم.
در حال حاضر باتوجهبه تغییر الگوی تغذیه ایرانیها و رغبت کمتر جوانان به برنج و کاهش قدرت خرید خانوارها این ارقام در حال کاهش است و به حدود 36 کیلوگرم بهازای هر فرد رسیده است.
مقایسه سرانه مصرف برنج در ایران با دیگر کشورها
سرانه مصرف برنج در ایران در جایگاه 24 جهانی قرار دارد.
در سطح جهان، کشور میانمار بالاترین سطح مصرف برنج را به خود اختصاص داده، بهطوریکه هر شخص میانماری طی یک سال، حدود 239 کیلوگرم برنج مصرف میکند.
بعدازاین، کشور ویتنام با 186 کیلوگرم مصرف سالانه برنج در رتبه دوم و کشور بنگلادش با 161 کیلوگرم مصرف برنج در سال، در مقام سوم قرار دارد.
میزان مصرف سرانه برنج در ایران، حدود 5/2 برابر کشورهای توسعهیافته است.
سرانه جهانی مصرف برنج بالغ بر 9/56 کیلوگرم در سال است. این رقم در کشورهای درحالتوسعه 9/67 کیلوگرم و در کشورهای توسعهیافته 4/12 کیلوگرم اعلام شده است.
سخن آخر
در نهایت با اینکه برخی از کارشناسان و مسئولان بیان کردهاند که تولید برنج نسبت به سالهای قبل حدود 45 درصد کاهشیافته است، اما سازمان جهاد کشاورزی کاهش تولید برنج را به دلیل خشکسالی و کمآبی حدود 15-10 درصد اعلام کرده است.
باتوجهبه کاهش تولید برنج، کمبودی در عرضه برنج وجود ندارد؛ چرا که با کاهش 25 درصدی مصرف برنج در مراسمهای مختلف مانند ایام محرم، ماه رمضان و برگزاری عروسی و جشنها افت تولید، تأثیر چشمگیری ندارد.
