شلتوک برنج چیست؟
نویسنده: مشهد برنج 
برنج به‌عنوان غذای اصلی مردم ایران خواص بسیار زیادی دارد، البته در فرایند تولید و کشت برنج برخی از خواص آن از دست می‌رود. دانه برنج در زمان برداشت و کشت برنج از مزرعه به همراه پوسته‌ای به نام شلتوک است. شلتوک برنج در مرحله کوبیدن از دانه برنج جدا می‌شود. خواص شلتوک بسیار زیاد است و حاوی مواد معدنی و انواع ویتامین‌ها است و به همین دلیل در مراحل کشت برنج برخی از خواص اصلی برنج از دست می‌رود. بیشتر مردم تصور می‌کنند که شلتوک و سبوس برنج یکی هستند؛ اما این تصور کاملاً اشتباه است.
احتمالاً این سؤال برای شما هم پیش‌آمده است که خواص شلتوک چیست؟ در ادامه این مقاله از مشهد برنج با ما همراه باشید تا با خواص و ویژگی‌های شلتوک بیشتر آشنا شوید.
تفاوت شلتوک برنج و سبوس برنج
در طی مراحل کشت برنج برای رسیدن به برنج سفید، باید پوسته‌هایی که بر روی دانه برنج است جدا شوند. به‌طورکلی هر دانه برنج دارای دوپوسته متفاوت است. اولین پوسته‌ای که بر روی آن قرار دارد همان شلتوک برنج است. بعد از آن پوسته دومی که بر روی برنج قرار می‌گیرد، سبوس برنج است. به‌این‌ترتیب شلتوک برنج با سبوس برنج متفاوت است که در طی مراحل کشت برنج هر دوپوسته از برنج جدا می‌شوند و به دنبال آن خواص شلتوک نیز از خود دانه برنج جدا می‌شوند.
در زمان برداشت ابتدا پوسته قهوه‌ای که شلتوک برنج است توسط دستگاهی به نام پوست‌کن جدا می‌شود. بعدازاین مرحله پوسته نازک‌تر که سبوس برنج است توسط دستگاهی به نام سفیدکن از دانه برنج جدا می‌شود تا به برنجی تبدیل شود که ما مصرف می‌کنیم. از تفاوت‌های اصلی شلتوک برنج و سبوس برنج می‌توان به‌ظاهر و نحوه استفاده از آن‌ها اشاره کرد. معمولاً شلتوک برنج خشک است و بیشتر به‌صورت دم‌کرده از آن استفاده می‌شود. اما سبوس برنج بیشتر به‌صورت پودری است که می‌توان آن را در لبنیاتی مانند ماست و یا شیر حل کرد.
ارزش غذایی و خواص شلتوک و سبوس به‌طورکلی یکسان و نزدیک به هم است؛ اما طعم سبوس بسیار بهتر و مطلوب‌تر از شلتوک است.
مهم‌ترین خواص شلتوک برنج
شلتوک برنج سرشار از مواد معدنی مانند منیزیم، سیلیس، پتاسیم، فسفر و پروتئین‌ها و ویتامین‌های B و E است. به همین دلیل می‌توان خواص شلتوک را بسیار بیشتر از خود برنج دانست. از جمله مهم‌ترین خواص شلتوک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تسکین التهابات ناشی از آلرژی
- رفع عوارض کمبود ویتامین B1 مانند گرفتگی ماهیچه و خواب‌رفتن و بی‌حسی دست‌وپا و…
- ترمیم زخم‌های پوستی
- حاوی خاصیت آنتی‌اکسیدانی برای درمان پیری و چروک پوست
- دارای فیبر بالا و کمک به هضم غذا و کاهش وزن و لاغری
- کمک به رشد سریع‌تر موها و سوخت‌وساز و فعال‌سازی پیاز مو
- کمک در درمان و رفع یبوست
- برطرف‌کننده سوءهاضمه و رفع کم‌اشتهایی
- کاهش استرس و درمان افسردگی
- تقویت سیستم و دستگاه عصبی
- سلامتی پوست و روشن‌کننده پوست صورت
- تقویت قلب و مغز و بهبود عملکرد آن‌ها
- کاهش چربی خون و کلسترول
کاربردهای شلتوک
شلتوک برنج و سبوس برنج کاربردهای مختلفی دارند. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای این پوسته‌ها را می‌توان محافظت از دانه برنج در مقابل آفات و حشرات دانست. در کنار خواص شلتوک کاربردهای بسیار دیگری نیز می‌توان برای این پوسته نام برد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد.
معمولاً کشاورزان شلتوک برنج و سبوس برنج را به‌صورت کود نیز استفاده می‌کنند. درگذشته و زمان‌های قدیم از شلتوک برنج به‌عنوان خمیردندان نیز استفاده می‌شد و همچنین در برخی موارد از این پوسته به‌عنوان سوخت و به‌منظور تهیه آتش برای گرم‌کردن نیز استفاده می‌شد.
طرز استفاده از شلتوک
شلتوک به‌صورت اولیه و خام باتوجه‌به بافت سختی که دارد غیر قابل‌خوردن است. اما برخی افراد برای استفاده از شلتوک برنج آن را به‌صورت ریز پودر می‌کنند و با استفاده از آن دم‌نوش تهیه می‌کنند. همچنین می‌توانید آن را مانند سبوس برنج در ماست بریزید و استفاده کنید. برای استفاده از خواص شلتوک برای پوست می‌توانید عصاره آن را تهیه کنید و روزانه در روتین پوستی خود از آن استفاده کنید تا از پیری و چین‌وچروک پوست جلوگیری کنید. برای استفاده به‌منظور تقویت پیاز مو نیز می‌توانید از عصاره آن بر روی پوست سر و ریشه موها استفاده کنید و ماساژ دهید یا آن را با شامپویی که استفاده می‌کنید ترکیب کنید.
جمع‌بندی
در مراحل برداشت برنج برای رسیدن به برنج سفیدی که ما مصرف می‌کنیم، لازم است تا ابتدا پوسته‌های دانه برنج جدا شوند. هر دانه دارای دوپوسته است که پوسته اولیه را شلتوک برنج می‌نامند و پوسته نازک‌تر بعد از آن همان سبوس برنج است. در طی جداکردن پوسته از دانه برنج، بسیاری از خواص شلتوک نیز از دانه جدا می‌شود. شلتوک خواص بسیار زیادی بر سلامتی بدن و پوست و مو دارد که می‌توان آن را به‌صورت دم‌نوش، پودر و یا عصاره استفاده کرد. البته اگر برنج مرغوب و باکیفیت باشد، بعد از جداسازی شلتوک همواره خواص بسیاری خواهد داشت. برای خرید انواع برنج ایرانی و یا انواع برنج هندی و انواع برنج پاکستانی مرغوب و باکیفیت بالا می‌توانید به فروشگاه معتبر مشهد برنج مراجعه کنید. با خرید از مشهد برنج نسبت به اصالت انواع برنج اطمینان خاطر داشته باشید.
