آشنایی با برنج شالی

برنج شالی به تک‌تک دانه‌های برنج می‌گویند که در حالت طبیعی و فراوری نشده خود هستند. گاهی اوقات به‌عنوان برنج خام نیز شناخته می‌شوند که مستقیماً از مزارع برنج یا شالیزارها برداشت می‌شود و به محل فراوری منتقل می‌شود. به‌عنوان بخشی از این پردازش، پوسته محافظ برنج برداشته می‌شود و فقط دانه واقعی برنج برای مصرف باقی می‌ماند. همه انواع برنج زندگی خود را به‌عنوان برنج شالی آغاز می‌کنند از جمله برنج قهوه‌ای که بسیار مغذی است. دانه‌های برنج برداشت شده با حذف پوسته مرحله و فرایند پردازش را شروع می‌کنند. برنج قهوه‌ای همان برنجی است که پوسته آن برداشت شده و تحت فراوری فشرده قرار نگرفته است. اما برنج سفید به‌منظور رسیدن به‌ظاهر سفید که موردعلاقه بسیاری از مصرف‌کنندگان است، فرایند جامع‌تری را طی می‌کند.

شالی چگونه به برنج تبدیل می‌شود؟

همان‌طور که اشاره کردیم برنج شالی همان دانه‌های اولیه برنج هستند که مستقیماً از شالیزار برداشت می‌شود. این یک موضوع واضح و روشن است که برنج از شالی تهیه می‌شود و در حقیقت کشاورز بعد از برداشت برنج شالی از شالیزار آن را به کارخانه می‌برد تا طی فرایند و عملیاتی خاص به برنج سفید تبدیل شود. فرایند شالی‌کوبی و تبدیل شالی به برنج در کارخانه‌ها یک فرایند پیچیده است که با برنامه‌ریزی‌های خاصی انجام می‌شود.

برداشت شالی از مزرعه

اولین مرحله در فرایند برنج شالی را می‌توان برداشت شالی از مزرعه و شالیزار دانست. در این مرحله برای آماده‌شدن جهت برداشت محصول، کشاورزان حدوداً 10 روز قبل از عملیات برداشت آب مزرعه را قطع می‌کنند. بعدازاین مدت و زمانی که زمین شالیزار خشک شد، کشاورزان با ابزارهای سنتی و دستی و یا دستگاه‌ها و ماشین‌آلات مخصوص شالی‌ را برداشت می‌کنند.

خشک‌کردن شالی

در ادامه بعد از انتقال محصولات برداشت شده، شالی برداشت شده باید توسط دستگاه‌هایی مخصوص خشک شود. با خشک‌کردن برنج شالی رطوبت آن را از 15 درصد به 8 درصد می‌رسانند. برای انجام این مرحله شالی‌ها باید در طی 4 روز حرارت دیدن به این میزان رطوبت برسند. بعد از گذشت این زمان و رسیدن به رطوبت مدنظر به برنج شالی فرصت داده می‌شود تا استراحت کند و خشک شود. در طی این فرایند آبی که درون مغز دانه‌ها است به سطح آن‌ها می‌رسد و نوعی چروکیدگی در سطح دانه ایجاد می‌شود. تدریجی بودن فرایند خشک‌کردن شالی طی 4 روز به این دلیل است که چروکیدگی دانه یک‌نواخت باشد. در غیر این صورت اگر با سرعت بالا عملیات خشک‌کردن انجام شود ممکن است دانه بر اثر فشاری که به مغزش وارد می‌شود خرد شود.

برای مطالعه مقاله «پخت برنج به روش برنج قالبی را امتحان کنید!» کلیک کنید.

الک‌کردن برنج شالی

بعد از اینکه فرایند خشک‌کردن دانه‌های برنج شالی به طور کامل انجام شد مرحله الک‌کردن آغاز می‌شود. این مرحله به دلیل وجود ساقه‌هایی که همراه با شالی در هنگام برداشت مخلوط شده‌اند انجام می‌شود. با الک‌کردن این ساقه‌ها از دانه جدا می‌شوند و محصولی یک‌دست به وجود می‌آید. در این مرحله با استفاده از یک دستگاه بزرگ مکش و مکنده، تمام گردوغبارهایی که بر روی دانه‌های شالی است از بین می‌رود و کاملاً تمیز می‌شوند.

سنگ‌گیری شالی

در این مرحله با وجود الک‌کردن و تمیزکردن، ممکن است هنوز همراه با دانه‌های برنج شالی سنگ‌ریزه‌های کوچکی باشد که در هنگام برداشت با دانه‌ها همراه شده‌اند. در اینجا با استفاده از یک دستگاه سنگ‌گیر تمامی‌ سنگ‌ریزه‌ها و فلزاتی که با شالی مخلوط شده‌اند را جداسازی می‌کنند. به‌این‌ترتیب یک محصول تمیز و یک‌دست بدون هیچ‌چیز اضافه‌ای برای فرایند بعدی آماده می‌شود.

پوست‌گیری دانه‌ها

بعد از اطمینان از پاک‌سازی و تمیز بودن برنج شالی، نوبت به فرایند مهم و اصلی پوست‌گیری دانه‌ها است. جالب است بدانید که به این پوسته رویی دانه‌ها شلتوک گفته می‌شود. در طی این فرایند با استفاده از یک دستگاه با انواع پوست‌کن‌های تیغه‌ای و یا صفحه‌ای، پوست دانه‌ها یا همان شلتوک از شالی جدا می‌شود. بعد از کنده‌شدن پوسته از دانه‌های شالی، آن‌ها را به یک دستگاه جداساز منتقل می‌کنند تا شلتوک را از شالی جدا کنند. در این مرحله آنچه به دست می‌آید همان برنج قهوه‌ای است که خواص و فواید بسیار زیادی دارد. نکته جالبی که در این فرایند وجود دارد این است که شلتوک‌ها دور ریخته نمی‌شوند، بلکه از آن‌ها در صنایع دیگر استفاده می‌کنند. برای مثال از شلتوک در صنعت کاغذسازی، بتن‌سازی و پرورش دام و طیور و … استفاده می‌شود.

سفیدکردن دانه‌ها

در ادامه فرایند تولید برنج شالی، به مرحله سفیدکردن دانه‌های برنج می‌رسیم. در این مرحله برای رسیدن به رنگ سفید و اصلی دانه‌های برنج، باید یک‌لایه دیگر از دانه‌ها جدا شود. این لایه همان سبوس برنج است که از دانه‌ برنج قهوه‌ای جدا می‌شود. دستگاه سفید کن در این فرایند وظیفه دارد تا سبوس برنج را به‌صورت کامل از روی دانه‌ها بتراشد. البته این سبوس جدا شده، سبوس خام است که غذای دام و طیور است، برای رسیدن به سبوسی که برای مصرف ما انسان‌ها است، لازم است تا یک فرایند تخمیری دیگر انجام شود تا تمام آلودگی‌های سبوس از بین برود.

صیقل و پولیش برنج

در ادامه بعد از فرایند سفیدکردن برنج، با استفاده از یک دستگاه پولیشر سطح برنج صیقل داده می‌شود. با این کار و این فرایند، دانه برنج شالی شما به شفافیت و درخشندگی می‌رسد. به‌این‌ترتیب با کمک دستگاه پولیشر سبوس باقی‌مانده بر روی دانه‌ها به طور کامل پاک می‌شود.

درجه‌بندی نوع برنج

بعد از طی‌کردن تمام این مراحل بار دیگر برنج شالی توسط یک دستگاه الک می‌شود و این کار برای جداکردن دانه‌های برنج نیم‌دانه یا شکسته و دانه‌های برنج قلوه‌‌ای انجام می‌شود. این دانه‌های قلوه‌ای برنج اگر در کنار دیگر دانه‌ها باقی بمانند باعث می‌شوند تا دانه‌های برنج شما بعد از پخت به هم بچسبند و شفته شود.

نتیجه‌گیری

شالی در واقع همان دانه‌های برنج اولیه هستند که از شالیزار کشت می‌شوند. این دانه‌های خام برای تبدیل‌شدن به برنج شالی که در بازار و میان مصرف‌کنندگان قرار دارد، باید فرایند و روند طولانی را در کارخانه طی کنند. در این مقاله از مشهد برنج شما را با مراحل تبدیل شالی به برنج آشنا کردیم. شما می‌توانید انواع برنج ایرانی، برنج هندی و برنج پاکستانی درجه یک و اصل را با مراجعه به فروشگاه مشهد برنج تهیه کنید.